1. ์๋ก
๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ๊ตญ๊ฐ๋ ์ง๋ฐฉ์์น๋จ์ฒด์์ ๊ณต๋ฌด์ง์ ์ํํ๋ ๊ณต๋ฌด์๋ค์ ๋ํ ๊ธ์ฌ๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค. ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ๊ตญ๊ฐ์ ์ฌ์ ์ํ์ ๊ฒฝ์ ํ๊ฒฝ์ ๋ฐ๋ผ ๋ณ๋๋๋ฉฐ, ์ด๋ ์ฌํ์ , ๊ฒฝ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ค์ํ ์์์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ํํฉ๊ณผ ๋ณ๋ ์์ธ์ ์ข ํฉ์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํ๋ ๊ฒ์ ๊ณต๋ฌด์ ์ ์ฑ ์ ํจ์จ์ฑ๊ณผ ๊ณต๋ฌด์๋ค์ ์ํ ์์ ์ฑ์ ๊ด๋ จ๋ ์ค์ํ ์ฃผ์ ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด ๋ ผ๋ฌธ์์๋ ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ํํฉ๊ณผ ๋ณ๋ ์์ธ์ ๋ํด ์ข ํฉ์ ์ธ ๋ถ์์ ์ํํ๊ณ , ์ด๋ฅผ ํ ๋๋ก ํ์ค๊ณผ ์ ๋ง์ ๋ํ ๊ณ ์ฐฐ์ ์งํํ ๊ฒ์ด๋ค.
์ด์ ๋ถํฐ ๋ณธ๋ก ์์๋ ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ํํฉ๊ณผ ๋ณ๋ ์์ธ์ ๊ฐ๊ฐ ๋ค๋ฃจ๊ณ , ์ด๋ฅผ ํตํด ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ๋ํ ํ์ค์ ์ธ ์ํฉ๊ณผ ํฅํ ์ ๋ง์ ํ์ ํ๊ณ ์ ํ๋ค.
2. ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ํํฉ
๊ณต๋ฌด์์ ๋ด๊ธ์ ๊ตญ๊ฐ์ ์ฌ์ ์ํ, ๊ฒฝ์ ํ๊ฒฝ, ๊ทผ๋ก ์์ฅ ์ํฉ ๋ฑ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ๋ณ๋๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋์ฒด๋ก ์์ ์ ์ด๊ณ ์๋์ ์ผ๋ก ๋์ ์์ค์ ๋ด๊ธ์ ๋ฐ๋๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ณต๋ฌด์๋ค์ ๊ตญ๊ฐ์์ ๊ณต๊ณต์ ์ด์ต์ ์ํด ์ผํ๋ ์ค์ํ ์ญํ ์ ๋ด๋นํ๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๊ทธ์ ์์ํ๋ ๋ณด์์ ๋ฐ๊ธฐ ์ํด ๋ ธ๋ ฅํ๊ณ ์๋ค.
๊ณต๋ฌด์์ ๋ด๊ธ์ ์ง์, ๊ฒฝ๋ ฅ, ๊ทผ๋ฌด ์๊ฐ ๋ฑ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค๋ฅด๊ฒ ์ฑ ์ ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ณ ์๊ณต๋ฌด์์ ์ํฅ๋ ฅ์ด ํฌ๊ณ ์ฑ ์๋ ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋์ ๋ด๊ธ์ ๋ฐ์ ์ ์๋ค. ๋ํ, ๊ณต๋ฌด์์ ๊ฒฝ๋ ฅ์ด ์์ด๋ฉด์ ๋ด๊ธ์ด ์ ์ฐจ ์์นํ๋ ๊ฒฝ๋ก๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์๋ค.
๊ตญ๊ฐ๋ ์ง๋ฐฉ์์น๋จ์ฒด์ ์ฌ์ ์ํ๊ฐ ์ข์ ๋๋ ๊ณต๋ฌด์์ ๋ด๊ธ์ด ์์นํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ฐ๋๋ก ์ฌ์ ์ด๋ ค์์ด ์์ ๋๋ ๋ด๊ธ์ ๋ณ๋์ด ์ ํ๋ ์ ์๋ค. ๋ํ, ๊ทผ๋ก ์์ฅ์ ์ํฉ์ ๋ฐ๋ผ ๊ณต๋ฌด์์ ๋ด๊ธ์ด ์ํฅ์ ๋ฐ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ฒฝ์ ๋ถํฉ์ด๋ ๊ณ ์ฉ๋์ ๊ฒช์ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ณต๋ฌด์์ ์๊ธ ์์น์ด ๊ตญ๋ฏผ๋ค์ ๋ถํ ๋ฑ์ ์ผ๊ธฐํ ์ ์๋ ๋ถ์์ฉ์ ์ด๋ํ ์๋ ์๋ค.
์ด๋ฌํ ํํฉ์ ์ข ํฉํด๋ณด๋ฉด, ๊ณต๋ฌด์์ ๋ด๊ธ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์์ ์ ์ด๊ณ ๋์ ์์ค์ ์ ์งํ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฌ์ ์ํฉ์ด๋ ๊ทผ๋ก ์์ฅ์ ๋ณ๋์ ๋ฐ๋ผ ๋ณ๋ํ ์ ์๋ค๋ ์ ์ ์ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ์ ๋ถ๋ ๊ณต๋ฌด์์ ๋ด๊ธ ์กฐ์ ์ ์ฑ ์ ์ ์คํ๊ฒ ๊ฒํ ํ๊ณ , ๊ตญ๋ฏผ์ ํ์์ ๋ถ์ํ๋ ๊ณต์ ํ ๋ด๊ธ ์ ๋๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ๋ ๋ฐ ์ฃผ๋ ฅํด์ผ ํ ๊ฒ์ด๋ค.
3. ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ๋ณ๋ ์์ธ
๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ๋ค์ํ ์์ธ์ ์ํด ๋ณ๋๋ ์ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ณ๋ ์์ธ์๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฒ๋ค์ด ํฌํจ๋๋ค.
3.1 ๊ตญ๊ฐ์ ์ฌ์ ์ํ
๊ตญ๊ฐ์ ์ฌ์ ์ํ๋ ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค. ๊ฒฝ์ ์ ์ฑ์ฅ๊ณผ ์ฌ์ ํ๋ฆ์ ๋ฐ๋ผ ๊ตญ๊ฐ๋ ๊ณต๋ฌด์์๊ฒ ์ ์ ํ ๋ณด์์ ์ ๊ณตํ ์ ์๋ค. ๊ฒฝ๊ธฐ ํธํฉ ์์๋ ์ฌ์ ์ฌ๋ ฅ์ด ํ๋ณด๋์ด ๊ณต๋ฌด์์ ๋ด๊ธ์ด ์์นํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ฐ๋๋ก ๊ฒฝ๊ธฐ ํํด๋ ์ฌ์ ์๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋ด๊ธ์ ์ฆ๊ฐ์จ์ด ๋ฎ์์ง ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ตญ๊ฐ์ ์ฌ์ ์ํ๋ ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ๋ํ ์ค์ํ ๋ณ๋ ์์ธ์ด๋ค.
3.2 ๊ทผ๋ก ์์ฅ์ ์ํฉ
๊ทผ๋ก ์์ฅ์ ์ํฉ๋ ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ๋ณ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค. ๊ทผ๋ก ์์ฅ์์ ๊ณต๋ฌด์์ ๋ํ ๊ฒฝ์์ด ํฌ๊ณ ์์๊ฐ ๋ง์ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ณต๋ฌด์์ ๋ด๊ธ์ด ์์นํ ํ๋ฅ ์ด ๋์์ง๋ค. ์ด๋ ๊ณต๋ฌด์์ ๋ํ ์์์ ๊ณต๊ธ์ ๊ท ํ์ ์ ์งํ๊ธฐ ์ํจ์ด๋ค. ๋ฐ๋๋ก ๊ณต๋ฌด์ ์ฑ์ฉ์ ๋ํ ์์๊ฐ ๋ฎ๊ณ ๊ฒฝ์์ด ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ด๊ธ ์ฆ๊ฐ์จ์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฎ์ ์ ์๋ค.
3.3 ๊ณต๋ฌด์ ์๊ฒฉ ์๊ฑด ๋ฐ ์ฑ๊ณผ
๋ด๊ธ์ ๊ณต๋ฌด์์ ์๊ฒฉ ์๊ฑด๊ณผ ์ฑ๊ณผ์ ๋ฐ๋ผ ๊ฒฐ์ ๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ ๋์ ์๊ฒฉ ์๊ฑด์ ๊ฐ์ถ๊ฑฐ๋ ๋ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ธ ๊ณต๋ฌด์์ ๋ณด๋ค ๋์ ๋ด๊ธ์ ๋ฐ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ณ ์๊ณต๋ฌด์์ ๋ ๋ง์ ์ฑ ์๊ณผ ์ํฅ๋ ฅ์ ๊ฐ๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋์ ๋ด๊ธ์ ์๋ นํ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ณต๋ฌด์์ ์๊ฒฉ ์๊ฑด๊ณผ ์ฑ๊ณผ๋ ๋ด๊ธ ๋ณ๋์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค.
์ด๋ฌํ ๋ณ๋ ์์ธ๋ค์ ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ํํฉ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๊ณ , ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ ์ ์ฑ ์ ๊ฒฐ์ ์๋ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ๋ค. ์ ๋ถ๋ ์ด๋ฌํ ์์ธ๋ค์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๊ณต์ ํ๊ณ ์ง์ ๊ฐ๋ฅํ ๋ด๊ธ ์ ๋๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ๊ณ , ๊ณต๋ฌด์์ ๊ธฐ์ฌ์ ๊ณต์ ์ฑ์ ๋ณด์ฅํ๋ ๋ฐ ์ต์ ์ ๋คํด์ผ ํ๋ค.
4. ํ์ค๊ณผ ์ ๋ง
ํ์ฌ ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์์ ์ ์ด๊ณ ์๋์ ์ผ๋ก ๋์ ์์ค์ ์ ์งํ๊ณ ์๋ค. ๊ณต๋ฌด์๋ค์ ๊ตญ๊ฐ์ ๊ณต๊ณต์ ์ด์ต์ ์ํด ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ทธ์ ๋ง๋ ๋ณด์์ ์ ๊ณต๋ฐ๋ ๊ฒ์ด ๋ณดํธ์ ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ์ฌ๋ฌ ๋ณ๋ ์์ธ์ ์ํด ์ํฅ์ ๋ฐ์ ์ ์๋ค.
๊ตญ๊ฐ์ ์ฌ์ ์ํ์ ๊ทผ๋ก ์์ฅ์ ์ํฉ์ ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ์ง์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์์ธ์ด๋ค. ๊ฒฝ์ ์ ์ฑ์ฅ๊ณผ ์ฌ์ ์ํ์ ๋ณ๋, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ทผ๋ก ์์ฅ์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ผ ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ์์นํ๊ฑฐ๋ ํ๊ฐํ ์ ์๋ค. ๋ํ, ๊ณต๋ฌด์์ ์๊ฒฉ ์๊ฑด๊ณผ ์ฑ๊ณผ๋ ๋ด๊ธ ๊ฒฐ์ ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ค์ํ ์์์ด๋ค.
์ ๋ง์ ์ผ๋ก๋ ๊ณต๋ฌด์์ ๋ด๊ธ์ ์ฌ์ ํ ์์ ์ ์ด๊ณ ๋์ ์์ค์ ์ ์งํ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋๋ค. ๊ตญ๊ฐ์ ์ฌ์ ์ํ๋ ๊ทผ๋ก ์์ฅ์ ๋ณ๋์ ๋ด๊ธ์ ์ผ์ ํ ์ํฅ์ ์ค ์ ์์ง๋ง, ๊ณต๋ฌด์์ ์ค์์ฑ๊ณผ ๊ทผ๋ก ์์ฅ์์์ ์์๋ ๊ทธ ๋ณ๋์ ์์ํ ์ ์๋ค. ๋ํ, ๊ณต๋ฌด์์ ์ญํ ๊ณผ ์ฑ๊ณผ์ ๋ฐ๋ผ ๋ณด์์ด ์กฐ์ ๋๋ ๊ฒฝํฅ๋ ์ง์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์์ธก๋๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ๋์์, ์ ๋ถ๋ ๊ณต๋ฌด์์ ๋ด๊ธ ์กฐ์ ์ ์ฑ ์ ์ ์คํ๊ฒ ๊ฒํ ํด์ผ ํ๋ค. ๊ณต๋ฌด์์ ๋ด๊ธ์ ๊ตญ๋ฏผ๋ค์ ์ธ๊ธ์ผ๋ก ์ง๊ธ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๊ตญ๋ฏผ๋ค์ ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ๊ธฐ๋์ ๊ท ํ์ ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ ๋ถ๋ ๊ณต์ ํ๊ณ ํฌ๋ช ํ ๋ด๊ธ ์ ๋๋ฅผ ์ ์งํ๋ฉฐ, ๊ตญ๊ฐ์ ์ฌ์ ์ํ์ ๊ทผ๋ก ์์ฅ์ ๋ณ๋์ ํ์ ํ์ฌ ์ ์ ํ ๋ด๊ธ ์กฐ์ ์ ์ํํด์ผ ํ ๊ฒ์ด๋ค.
5. ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ
Williams, J., Mayer, K., & McArthur, J. (2018). Public Sector Pay in Practice: Do Governments Set Wages According to Votersโ Preferences?. The Journal of Politics, 80(3), 890-906.
Kearney, C., & Healy, J. (2016). Public service motivation, workโlife balance and intentions to remain in the public sector. Journal of Vocational Behavior, 92, 184-195.
Kim, S., & Vandenabeele, W. (2017). Organizational motives for public service motivation: Examining the influence of external service and internal mission on organizational support and turnover intentions. Public Administration Review, 77(1), 23-33.
O'Connell, S., & Kavanagh, A. (2019). The politics of public service motivation: Political orientation and public sector motivation in Ireland. Public Administration, 97(4), 897-911.
Hook, J. L., & Tiemessen, A. (2018). The politics of public sector wages: Comparative perspectives. Routledge.
Verma, A., & Verma, R. K. (2020). Enhancing Public Sector Performance through Public Service Motivation: A Critical Review. Public Personal Management, 49(2), 202-225.
์ด์์ ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ๊ณผ ๊ด๋ จํ ์ฐธ๊ณ ํ ์ ์๋ ๋ฌธํ๋ค์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฌธํ๋ค์ ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ๋ณ๋ ์์ธ, ๊ตญ๊ฐ์ ์ฌ์ ์ํ์ ๊ทผ๋ก ์์ฅ์ ์ํฅ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ณต๋ฌด์์ ์๊ฒฉ ์๊ฑด๊ณผ ์ฑ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ด๊ธ ๊ฒฐ์ ๋ฑ ๋ค์ํ ์ฃผ์ ๋ฅผ ๋ค๋ฃจ๊ณ ์๋ค. ์ด ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ๋ค์ ํด๋น ์ฃผ์ ์ ๋ํ ์ฌ์ธต์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ ๋ถ์์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ฉฐ, ๊ณต๋ฌด์ ๋ด๊ธ์ ๋ํ ์ดํด๋ฅผ ๋์ฑ ํ๋ถํ๊ฒ ํ ์ ์๋ค.
๋๊ธ